Artikel opgesteld op 20/04/2022, bijgewerkt op 12/05/2022.

De Russische inval in Oekraïne heeft een ware schokgolf de wereld in gestuurd, niet het minst op menselijk vlak. De balans is erg zwaar: duizenden mensenlevens gingen verloren en de burgers gaan gebukt onder onnoemelijk leed. Op economisch vlak verslechteren de groeivooruitzichten. Op dit moment is het niet eenvoudig om in te schatten in welke mate we die neerwaarts moeten bijstellen. Dat zal afhangen van de duur van het conflict, de economische gevolgen van de internationale sancties tegen Rusland, de eventuele vergeldingsmaatregelen van Rusland en vooral, de ontwikkeling van de grondstoffenprijzen.

Risico op stagflatie in Europa

Het doembeeld van de stagflatie steekt weer de kop op, met name in Europa. De forse prijsstijgingen, vooral op het vlak van energie en voeding, drukken op het reële inkomen van de gezinnen en op de winstmarges van heel wat ondernemingen, met alle negatieve gevolgen van dien voor de economische activiteit.

Vooral Duitsland wordt getroffen, zoals blijkt uit het recente verloop van de IFO-index, een barometer van het Duitse ondernemersvertrouwen, die in maart sterk is gedaald.

De stijging van de prijzen verraste door haar kracht en verwees scenario's met gematigde en tijdelijke stijgingen naar het rijk der fabelen. In de ontwikkelde landen zal de inflatie naar verwachting in de eerste helft van het jaar een hoogtepunt bereiken. De daling zal geleidelijk verlopen en de inflatie zou op een structureel hoger niveau kunnen blijven dan in de voorbije decennia, die werden getekend door aanzienlijke desinflatie. Het verlangen van talloze regeringen om bepaalde strategische activiteiten te verplaatsen, het toegenomen belang van het begrotingsbeleid, de ongeziene expansie van het monetaire beleid en de kostprijs van de energietransitie kunnen ertoe leiden dat de prijzen hoog blijven.

Nieuwe stijgingen van de voornaamste rentevoeten in zicht

De verwachte vertraging van de wereldwijde economische activiteit zou geen noemenswaardige invloed mogen hebben op de verwachte renteverhogingen door de belangrijkste centrale banken in de ontwikkelde landen, met name in de VS.

De markten gaan er ondertussen van uit dat de Amerikaanse beleidsrente tegen eind 2022 zal flirten met 2,5%. De op de markt gebaseerde inflatieverwachtingen in de VS over een periode van vijf jaar binnen vijf jaar nadert 2,5%, het hoogste peil sinds 2014, en het vertrouwen van de Amerikaanse consumenten in de economie gaat erop vooruit. De Federal Reserve moet zich dan ook bewust zijn van het risico dat deze oplopende inflatieverwachtingen verder ontsporen.

Bovendien is de inflatie niet uitsluitend het gevolg van externe factoren (stijging van de grondstofprijzen, bevoorradingsproblemen enz.): na elf opeenvolgende maanden waarin meer dan 400.000 banen werden gecreëerd, lijkt er een gespannen sfeer te heersen op de Amerikaanse arbeidsmarkt, met name door de druk van de stijgende lonen.

In de eurozone gaan de markten uit van ongeveer twee renteverhogingen met 25 basispunten tegen het einde van het jaar. Christine Lagarde liet recent nog uitschijnen dat een eerste renteverhoging in de weken of maanden die volgen op de stopzetting van het effecteninkoopprogramma verwacht mag worden. Het lijkt erop dat de ECB tot een consensus is gekomen over de mogelijkheid om in het derde kwartaal van dit jaar een eerste renteverhoging door te voeren.

Aandelenmarkten onder druk

De wereldwijde aandelenmarkt is sinds het begin van het jaar zo’n 10% teruggevallen (cijfer bijgewerkt op 12/05/2022). De huidige waarderingsniveaus bieden geen uitzonderlijke opportuniteiten. Bovendien lijken de winstverwachtingen nog steeds erg optimistisch als we rekening houden met de risico's die wegen op de economie. De risicopremies op aandelen zijn overigens gedaald, waardoor aandelen relatief gezien minder aantrekkelijk zijn dan staatsobligaties, vooral in de VS.

Hoewel de mogelijkheden op korte termijn dus beperkt lijken, genieten aandelen in een klimaat van hoge inflatie en onwrikbaar negatieve reële rente evenwel nog steeds de voorkeur op lange termijn.

Damien Petit, commercieel directeur Private Banking