Wereldwijde groei: vooruitzichten in het slop

Nu tal van internationale instellingen aan het begin van de zomer hun economische vooruitzichten publiceren, blijkt dat de groeiverwachtingen wereldwijd neerwaarts worden herzien.

Kort na de Wereldbank en enkele weken vóór het Internationaal Monetair Fonds heeft de OESO net zijn herziene economische vooruitzichten vrijgegeven. Nu de wereldwijde groei wordt afgeremd door de fikse toename van de handelsbarrières en de erosie van het ondernemers- en consumentenvertrouwen, rekent de internationale organisatie voortaan zowel in 2025 als in 2026 op minder dan 3% groei. De OESO raamt de Amerikaanse groei op slechts 1,6% in 2025 en 1,5% in 2026, een stevige daling tegenover de 2,8% van 2024.

Hoewel het eerste kwartaal werd gekenmerkt door een krimp van de Amerikaanse activiteit, gevolgd door een explosie van de importcijfers vóór de invoerheffingen ingingen, zijn de recentste activiteitsgegevens, met betrekking tot het tweede kwartaal, veeleer geruststellend, en zeker wat de consumptie betreft.

Zien de internationale instellingen het dan te negatief in?

Nee, er heerst vast en zeker nog steeds een reëel risico op een vertraging van de binnenlandse vraag. De gevolgen van de verhoogde invoerheffingen (van 2,5% eind 2024 naar ongeveer 15% nu) op de economie zullen vooral in het tweede semester voelbaar worden, met name in de inflatie en de werkgelegenheid.

Gematigd herstel van de arbeidsmarkt

De arbeidsmarkt blijft erg langzaam afkoelen. Er werden in mei 139.000 nieuwe banen gecreëerd: meer dan de markt had verwacht, maar minder dan het gemiddelde van 177.000 in de voorgaande zes maanden. In de privésector lieten de voorbije maand slechts negen sectoren nieuwe jobs optekenen, terwijl dat er in april nog twaalf en in maart nog dertien waren. Ook de werkgelegenheidsgraad zakt en bereikt met 59,7% haar laagste peil sinds eind 2021.

Bron: BLS, Banque de Luxembourg

Amerikaanse inflatie nog steeds onder controle

De Amerikaanse inflatie is in mei slechts lichtjes gestegen (+0,1%) tegenover de voorgaande maand en noteert met 2,4% een matige stijging op jaarbasis. Er heerst evenwel nog steeds heel wat angst voor hogere prijzen als gevolg van de protectionistische maatregelen van de regering-Trump. Naar verwachting zal de inflatie de komende maanden evenwel toenemen. De ondernemingen hebben hoogstwaarschijnlijk eerst geput uit de voorraden die ze in het eerste kwartaal hadden opgebouwd, waardoor er tijdelijk geen nood was aan prijsstijgingen. Bovendien arriveren de goederen die worden getroffen door hogere invoerheffingen, met name die uit China, pas met een à twee maanden vertraging op Amerikaans grondgebied. Ten slotte doet de 'betaalde-prijscomponent' van de voorlopende PMI-indexen voorlopig geen afname van de inflatiedruk vermoeden. Enkel een krimp van de winstmarges van de ondernemingen of van de vraag zou de aanstormende inflatiedruk kunnen dempen, maar dat zou de economische activiteit dan weer stevig afremmen.

Sterke herleving spanningen Midden-Oosten en volatielere olieprijzen

De hernieuwde spanningen in het Midden-Oosten hebben de prijs per vat olie sterk doen schommelen. Uit angst voor een atoomdreiging lanceerden Israël en de Verenigde Staten een grootschalige aanval op Iraanse kerninstallaties, wapenfabrieken en militaire bevelhebbers.

In eerste instantie ging de olieprijs ruim 10% de lucht in, waarna die stijging weer volledig verdampte na een erg gematigde tegenaanval van het Iraanse leger en de aankondiging van een staakt-het-vuren tussen Israël en Iran, waardoor het risico op een opzettelijke blokkering van de Straat van Hormuz slonk. Die zee-engte is een belangrijke strategische as voor het vervoer van olie en gas. Zo'n 30% van de per schip vervoerde olie (goed voor zo'n 20 miljoen vaten) en 20% van het totale volume vloeibaar aardgas doorkruist dagelijks die zee-engte. Meer dan 80% van die olie en dat gas zijn bestemd voor Azië. Hoewel de mogelijkheid niet volledig kan worden uitgesloten, zou zo'n proactieve blokkering door de Iraanse overheid nefast zijn voor het land, met name op diplomatiek vlak, aangezien China de grootste afnemer van Iraanse olie is.

Een potentiële stopzetting van de Iraanse productie ervaren de markten als minder problematisch, aangezien de OPEC zijn productiecapaciteit zonder veel moeite stevig kan optrekken met zo'n vijf miljoen vaten per dag, voornamelijk in Saoedi-Arabië. Iran produceert ongeveer 3,2 miljoen vaten per dag, zo'n 3% van de wereldwijde productie, en voert daarvan elke dag tussen 1,5 en 2 miljoen vaten uit.

Zorgwekkende Amerikaanse overheidsfinanciën

In navolging van ambtgenoten S&P en Fitch heeft ratingbureau Moody’s beslist om de rating van de VS te verlagen. De grootste economie ter wereld verliest dus officieel de hoogst mogelijke rating (AAA), die gepaard gaat met het laagste kredietrisico. Moody’s maakt zich zorgen over de ontwikkeling van de Amerikaanse schulden. De rentelasten vertegenwoordigen op dit moment al 3% van het bbp, en als er niets verandert, zullen ze de komende decennia nog verder stijgen. De markten maken zich dan ook zorgen over de lopende onderhandelingen over het begrotingswetsontwerp dat 'One Big Beautiful Bill' werd gedoopt, en hetzelfde geldt voor een aantal van de Amerikaanse verkozenen, zelfs binnen de republikeinse partij. De belastingverlagingen zijn onvoldoende gefinancierd en zullen ertoe leiden dat de tekorten en de schulden verder oplopen, zonder de economische activiteit duurzaam aan te jagen. Uit een studie van 'The Budget Lab', een onderzoekscentrum van Yale, blijkt dat het beleid op lange termijn negatieve gevolgen zal hebben voor de economische activiteit, zal leiden tot hogere tekorten en een grotere schuldenberg, en de langetermijnrente de hoogte zal instuwen.

Hogere rentevoeten verzwakken de cyclische activiteiten, met name wat vastgoed betreft. Het opveren van de Amerikaanse langetermijnrente in de voorbije twaalf maanden is nefast gebleken voor de Amerikaanse vastgoedsector. Nu de vaste hypotheekrente op 30 jaar flirt met de 7%, hebben de Amerikaanse gezinnen het financieel moeilijk om vastgoed te verwerven. Het hoeft niet te verrassen dat het vertrouwen van de vastgoedpromotoren daaronder lijdt en dat recent het laagste peil sinds eind 2022 werd opgetekend.

Bron: NAHB, Banque de Luxembourg

Federal Reserve wacht af, ECB versoepelt

Zoals verwacht, hebben de Amerikaanse overheden in het licht van deze sterk onzekere economische omstandigheden unaniem beslist om de beleidsrente te handhaven op 4,25% - 4,5%. Dat kwam niet als een verrassing voor de beleggers, aangezien er meer dan genoeg redenen zijn om een afwachtende houding aan te nemen. De voorziene economische vertraging zet evenwel het licht op groen voor een versoepeling van het Amerikaanse monetaire beleid. Concreet worden er op de markten nog twee renteverlagingen verwacht vóór het einde van het jaar.

In de eurozone heeft de ECB de beleidsrente opnieuw met 25 basispunten verlaagd, waardoor de depositorente nu 2% bedraagt. In mei 2024 was dat nog 4%. In haar berichtgeving gaf de centrale bank aan sterk te staan om het hoofd te bieden aan de huidige uitzonderlijke onzekerheid. Bovendien heeft ze vertrouwen in de ontwikkeling van de prijzen en verwacht ze 2% inflatie in 2025, 1,6% in 2026 en 2% in 2027. De Europese monetaire overheden rekenen nog steeds op 0,9% groei in 2025, verlaagden de verwachtingen voor 2026 lichtjes naar 1,1%, en gaan uit van 1,3% in 2027. De huidige veerkracht van de voorlopende indicatoren in de eurozone lijkt erop te wijzen dat het leeuwendeel van de rentedalingen achter ons ligt.

Damien Petit, hoofd beleggingen Private banking
Banque de Luxembourg