Er staat Luxemburg een zware, pijnlijke economische crisis te wachten. Zijn relatief gezonde en veerkrachtige financiële systeem en de middelen die de overheid heeft uitgetrokken, zouden de schok echter moeten verzachten. Dat zegt Pierre Ahlborn, administrateur-délégué van Banque de Luxembourg, in een interview dat is verschenen in het onlinemagazine Paperjam.
Interview gepubliceerd in Paperjam - mei 2020
Ik verwacht vooral dat er wereldwijd een zware, pijnlijke economische crisis komt. De crisis die we nu doormaken, zou ernstige gevolgen kunnen hebben voor het zuidelijke halfrond, iets wat vaak over het hoofd wordt gezien. De wereldeconomie zal het dus bijzonder moeilijk krijgen, en dat zal uiteraard ook een grote impact hebben op de Luxemburgse economie. Het Groothertogdom is namelijk meer dan de andere Europese landen afhankelijk van de economische gezondheid van zijn buur- en partnerlanden. Nagenoeg alles wat we consumeren, is ingevoerd, en we exporteren een groot deel van onze industriële productie en onze financiële diensten.
Inderdaad. Zoals ik daarnet al zei, is Luxemburg bijzonder afhankelijk van de rest van de wereld. Ons land vertrekt vanuit een comfortabele positie, maar dat geldt niet voor een aantal andere landen, zoals de Zuid-Europese landen, die zwaar getroffen werden door de crisis van 2008. Er zijn niet veel landen zoals Luxemburg die over voldoende middelen beschikken om regelingen zoals deeltijdse werkloosheid te financieren en aanzienlijke steunmaatregelen te treffen om de schok te verzachten. Een deel van het nochtans gezonde economische weefsel zal worden vernietigd, en dat is de reden waarom ook Luxemburg uiteindelijk zwaar onder deze crisis zal lijden.
Sinds 2008 zijn heel wat maatregelen getroffen om de hele financiële sector in Europa en de Verenigde Staten weerbaarder te maken. In het algemeen was het financiële systeem relatief gezond toen deze crisis uitbrak. De banken, die een centrale rol in dat systeem spelen, zijn ook weerbaarder dan tijdens de crisis van 2008. De banken zijn over het algemeen gezond, hebben voldoende liquiditeiten en zijn solvabel. De centrale banken pompen bovendien genoeg liquiditeiten in de markten. De banksector maakt in deze crisis dus deel uit van de oplossing. De banken zijn bereid om de reële economie te ondersteunen, om uitstel van betaling te verlenen, COVID-19-kaskredieten toe te kennen en hun cliënten, zowel bedrijven als particulieren, te ondersteunen. Bij Banque de Luxembourg hebben we het team van onze afdeling Ondernemingen en ondernemers uitgebreid om de vele vragen, adviesverzoeken en kredietaanvragen te kunnen verwerken.
Dat is onze plicht. We zijn een van de zes commerciële banken in Luxemburg. Bovendien zijn we gespecialiseerd in familiebedrijven. Die zitten als in het ware in ons DNA. Als private bank begeleiden wij hen niet alleen op financieel gebied. We staan hen ook bij in de overdracht van hun materiële en immateriële vermogen en helpen families zich voor te bereiden op de generatiewissel. We proberen meer te zijn dan alleen maar een financieel adviseur. Voor ons is het dan ook logisch om deel te nemen aan dat initiatief.
Zowat alle bedrijven die cliënt van ons zijn, hebben al contact met ons opgenomen. In de eerste plaats willen ze ervoor zorgen dat ze voldoende geld in kas hebben voor de huur, de lonen enz. Familiebedrijven willen in de eerste plaats de lonen van hun werknemers kunnen blijven betalen. Zij zijn bijzonder sterk gehecht aan hun medewerkers. Al onze cliënten wilden zeker zijn dat hun kredietlijnen nog beschikbaar waren en dat hun bank nog altijd achter hen stond.
Aanvankelijk niet, maar bedrijven beginnen zich nu bewust te worden van een aantal indirecte gevolgen van de crisis. De trage reactie van de overheid baart hen zorgen. En heel wat vragen blijven onbeantwoord: wanneer zal het herstel beginnen en hoe zal dat verlopen? Welke voorschriften zullen bedrijven moeten naleven en wat zal de impact daarvan zijn? De gezondheidsvoorschriften zouden de productiviteit nog verder kunnen doen terugvallen. Denk maar aan kleine zelfstandigen die voor de crisis een openbare of private aanbesteding hadden gewonnen met een vaste prijs, waarin een bepaalde winstmarge verrekend zat. Als werknemers veiligheidsvoorschriften in acht moeten nemen en bijvoorbeeld niet samen meer in een bestelwagen mogen zitten, als ze op twee meter van elkaar moeten werken, zich regelmatig moeten ontsmetten enz., dan zal de productiviteit uiteraard lager liggen dan normaal en zullen de kosten van werven oplopen. Maar het is helemaal niet zeker dat opdrachtgevers rekening zullen houden met de moeilijkere omstandigheden als gevolg van de gezondheidsvoorschriften en het verschil zullen bijpassen. Zulke bedrijfjes beginnen dus te beseffen dat ze verliezen zouden kunnen lijden, zelfs op werven waarvan ze dachten dat ze winstgevend zouden zijn.
Heel goed, vind ik. Het steunpakket vertegenwoordigt zowat 14% van het bbp, en dat is voorlopig voldoende. Ik kan begrijpen dat bedrijven een snelle reactie willen, maar soms is het beter om eerst te overleggen en doeltreffende maatregelen uit te werken. Het ministerie van Financiën en het ministerie van Economie hebben regelmatig contact gehad met de bankenfederatie over de praktische kant van het steunplan. Alles wat al gedaan is, moest erg snel worden beslist. We moesten daarbij kijken naar de maatregelen van onze buurlanden, om er vervolgens de beste ideeën uit te halen en die aan de Luxemburgse realiteit aan te passen. Het resultaat stoelt op een constructieve dialoog en is naar mijn mening bijzonder goed. Ik begrijp het ongeduld van de bedrijven, vooral omdat de situatie in sommige sectoren prangend is, maar snel werken is niet hetzelfde als overhaasten.
Ik denk van wel, ja. Maar ik maak mij vooral zorgen om de economische crisis die iets later zal volgen. Zelfs als we de komende maanden overleven, mogen we de impact op langere termijn niet onderschatten, zelfs in de vastgoedsector, die tot nu toe goed heeft standgehouden.
We hebben veel geluk. Veel van onze huidige cliënten waren al cliënt tijdens de crisis van 2008 en 2009, en toen hebben we hun vermogen goed beheerd. We hebben geen enkele klacht ontvangen en niemand heeft een juridische procedure tegen de bank opgestart. Toen al gingen we bijzonder voorzichtig om met de marktwaarderingen en stelden we ons defensief op. We blijven heel afkerig van risicovolle activa in onze advies- en beheersmandaten en onze beleggingsfondsen. Onze relatieve rendementen zijn uitstekend, en dat stelt onze cliënten gerust. Ze zien dat we woelige perioden doorkomen en dat we ons concentreren op vermogensbeheer in plaats van speculatie en snelle winsten.
Heel wat bedrijven hebben een veerkrachtig businessmodel en zullen na de crisis snel weer opkrabbelen. Pierre Ahlborn, voorzitter van het uitvoerend comité van Banque de Luxembourg
We hebben een bijzondere inspanning geleverd om contact op te nemen met onze cliënten, met hen te praten en hen uit te leggen hoe wij de crisis en de situatie op de markten zien. Dat was voor ons een prioriteit. Een aantal toekomstplannen loopt wat vertraging op, investeringsprogramma’s worden minder snel uitgevoerd en we besteden extra tijd aan de contacten met onze cliënten. We focussen dus intensief op onze relatie met onze cliënten, ook al gebeurt de communicatie veelal op afstand, via de telefoon en videoconferentie.
Nee, we hebben geen paniek vastgesteld. Integendeel, de netto-inschrijvingen op onze beleggingsfondsen zijn gestegen en sinds het begin van de crisis hebben we heel wat nieuwe mandaten gekregen. Maar onze adviseurs zijn bijzonder proactief. We publiceren elke week video’s en e-mailen ook documenten naar onze cliënten. We bellen hen heel regelmatig op en onderhouden een hechte relatie met hen. Dat is belangrijk, aangezien mensen zich niet alleen zorgen maken over hun gezondheid en die van hun dierbaren, maar ook over hun geldreserves en hun bankier vragen willen stellen over hun vermogen. Dat is volstrekt normaal, aangezien de marktcorrectie hun globale vermogen heeft uitgehold. Een aantal cliënten heeft van de correctie gebruikgemaakt om hun posities te versterken. De markten waren namelijk al jaren aan het stijgen, en zelfs na de beurscorrectie blijven de waardering erg hoog. Heel wat cliënten zaten al een tijdje te wachten op een correctie om de spreiding van hun beleggingen te kunnen aanpassen.
Beleggers moeten voorzichtig blijven. We raden onze cliënten niet aan om van elke daling gebruik te maken om nieuwe kansen te grijpen. Maar af en toe is het natuurlijk nodig om de algemene situatie te bekijken en de vermogensspreiding te herzien, met de nodige voorzichtigheid.
Veel bedrijven zullen opveren, vooral die met een beperkte schuld, maar ook producenten van goederen en diensten die de wereld nodig heeft. De digitale wereld (onlinehandel en software) zal ook garen spinnen bij deze situatie. Al die sectoren zullen sterker uit deze gezondheidscrisis komen. Veel bedrijven hebben een veerkrachtig businessmodel en zullen na de crisis snel weer opleven. We raden aan om in zulke bedrijven te beleggen, alsook in obligaties van zeer betrouwbare emittenten, zoals staatsobligaties van de Verenigde Staten en Duitsland.
Geen profeet is in zijn eigen land geëerd, vooral niet op de beurs. Het is niet zeker dat alle factoren al in de beurskoersen verwerkt zijn. Ik denk daarbij aan het wereldwijde karakter van deze crisis, en het feit dat ze ook gezonde bedrijven treft in sectoren zoals horeca, vervoer en toerisme. COVID-19 vernietigt een gezond deel van ons economische weefsel. Ik ben er niet van overtuigd dat de omvang van deze catastrofe al volledig in de beurskoersen verrekend zit en dat we een nieuwe correctie kunnen uitsluiten.
Ik ben er niet van overtuigd dat de omvang van deze catastrofe al volledig in de beurskoersen verrekend zit en dat we een nieuwe correctie kunnen uitsluiten. Pierre Ahlborn, voorzitter van het uitvoerend comité van Banque de Luxembourg
2019 was in vele opzichten een interessant jaar, maar niet voor de winst-en-verliesrekening van private banken. Het renteklimaat is namelijk fors achteruitgegaan in de eerste helft van 2019. De situatie was wat dat betreft dus al erg moeilijk toen de gezondheidscrisis uitbrak. Maar we mogen ons gelukkig prijzen. Uiteindelijk blijven onze activiteiten doorgaan, ook al is de opzet veranderd en is thuiswerk op zo’n grote schaal geen duurzame oplossing. We hebben werk, we kunnen de lonen van onze medewerkers betalen en onze cliënten kunnen hun vertrouwen in ons blijven stellen. We mogen dus zeker niet klagen.
Ja. We houden rekening met de val van de rentevoeten en de beurswaarderingen in behoorlijk extreme scenario's en verwachten dat ons jaarresultaat 20% tot 30% lager zal uitvallen. Maar ik herhaal, op korte termijn maak ik mij geen zorgen. Ons model blijft bijzonder veerkrachtig. Op langere termijn ben ik iets minder gerust voor de private-bankingsector in Luxemburg. Onze sector heeft sterk geprofiteerd van het Europa dat in de laatste vijftig jaar is opgebouwd, maar nu zien we een soort hernationalisering van de markten, en dat geldt ook voor de spaarmarkt. Aangezien private banken vooral actief zijn op de spaarmarkt, wordt de situatie dus moeilijker.
Het kapitalisme is al sterk veranderd onder druk van de jonge generaties. Maar financiering zal altijd nodig zijn, en er zal altijd welvaart gecreëerd worden. De opgebouwde vermogens zullen herverdeeld moeten worden om de vernieuwing en de ontwikkeling van nieuwe bedrijven en initiatieven te financieren. Kapitalisme als dusdanig is een systeem dat werkt. Het is de manier waarop de beschikbare middelen gebruikt worden, die we moeten herbekijken. Ikzelf ben een grote voorstander van maatschappelijk verantwoord beleggen, en het lijkt mij belangrijk dat we zorg dragen voor het milieu. Volgens mij zal deze gezondheidscrisis, die een uitstekende oefening in solidariteit met de oudere, kwetsbaardere generaties vormt, de geschiedenisboeken ingaan als een voorbeeld van een samenleving die moest kiezen tussen economische welvaart en de volksgezondheid. De strijd tegen de klimaatverandering, die momenteel wat naar de achtergrond is verdwenen, gaat in dezelfde richting. Al die dingen kaderen in de vernieuwing van het kapitalisme.
Ja. Kijk maar naar de positionering van de financiële sector van het land. We willen een voortrekker zijn op het gebied van maatschappelijk verantwoord beleggen. De beurs van Luxemburg speelt daarbij een voorbeeldrol, en heel wat fondsen beleggen in de hernieuwbare-energiesector. Het huidige kapitalisme is niet meer het zuivere, harde kapitalisme van vroeger. Ik ben er zeker van dat deze gezondheidscrisis ervaren zal worden als een alarmbel voor de hele wereld. De crisis toont dat er grenzen zijn aan wat we met de aarde kunnen doen.
Ons fondsenaanbod is al sinds enkele jaren gecertificeerd. In onze beheersmandaten hebben we mandaten die specifiek gericht zijn op maatschappelijk verantwoord beleggen. Dat is trouwens een werk van lange adem. We moeten voortdurend aan onze – soms subjectieve – criteria blijven sleutelen. Er is veel knowhow nodig, en in volle crisis hebben we zelfs beslist om bijkomende specialisten in maatschappelijk verantwoord beleggen aan te nemen. We beschouwen onszelf als een pionier op dat gebied, maar ook de andere private banken van Luxemburg besteden er alsmaar meer aandacht aan.
