De COVID-19-epidemie heeft de aandelenmarkten ongezien snel en fors doen dalen. De week van 9 maart zal zeker de geschiedenisboeken van de beurs ingaan als een van de slechtste ooit.

Over de hele wereld hebben overheden drastische maatregelen getroffen om deze gezondheidscrisis het hoofd te bieden. Om te voorkomen dat de ziekenhuizen worden overstelpt, hebben heel wat landen letterlijk hun economie lamgelegd en hun bevolking bevolen thuis te blijven. De economische impact is enorm, op zowel nationaal als internationaal niveau. Het luchtverkeer is met 95% gedaald, stadscentra liggen er verlaten bij, winkels en restaurants blijven dicht, de toeleveringsketens zijn onderbroken en fabrieken hebben de productie stilgelegd. Het komt dan ook niet als een verrassing dat instellingen zoals het IMF en de ECB in 2020 een wereldwijde recessie verwachten.

Maar aan elke crisis komt een eind. We moeten dan ook de juiste conclusies trekken op verschillende niveaus. Ons interesseren voor dit artikel vooral de financiële markten, en meer bepaald de Europese smallcaps (kleine marktkapitalisaties).

Hoe gedragen smallcapaandelen zich in een berenmarkt?

Laat ons eerst even kijken naar de prestaties van de kleine marktkapitalisaties sinds het begin van de crisis.

Er gaapt dit jaar voor de MSCI Europe Small Cap NR-index een kloof van 41% tussen de piek (op 19 februari) en het dieptepunt (23 februari). Daarmee doet de index het minder goed dan de MSCI Europe NR, de vergelijkbare index van grote marktkapitalisaties, die 35% heeft verloren (zie grafiek).

Bron: MSCI, Bloomberg

Ook in de financiële crisis van 2007 en 2008 vielen smallcaps sterker terug dan largecaps, zoals blijkt uit onderstaande grafiek.

Bron: MSCI, Bloomberg

De achterstand van smallcaps op berenmarkten is vooral te wijten aan twee factoren:

1. in tijden van onzekerheid of crisis (volksgezondheid, economie, financiële markten) willen beleggers in de eerste plaats hun kapitaal vrijwaren. Bij kleine ondernemingen, die vaak actief zijn in zeer specifieke sectoren of niches, wordt de daling van de vraag in één divisie over het algemeen niet getemperd door de stabiele prestaties van een andere divisie. Beleggers, die op zoek zijn naar voorspelbaarheid en stabiliteit, verkiezen dan grote, gediversifieerde bedrijven zoals Nestlé, Unilever en Roche boven bijvoorbeeld een Italiaans bedrijfje dat maar in één sector actief is.
2. de tweede reden is technisch van aard. Kleine marktkapitalisaties zijn namelijk minder liquide, omdat daarvan minder aandelen beschikbaar zijn op de markt dan van de grote marktkapitalisaties. Vaak hebben kleine ondernemingen een referentieaandeelhouder, die zijn participatie over het algemeen maar zelden verandert. Wanneer iedereen in een berenmarkt wil verkopen, dalen de beurskoersen van zulke ondernemingen dan ook sterker.

Komt er na het dieptepunt een hoogtepunt?

Kleine marktkapitalisaties presteren ondermaats op berenmarkten. Zoveel is nu duidelijk. Maar kunnen we daar ook nuttige conclusies uit trekken? Laten we even bekijken hoe smallcaps de voorbije twintig jaar na een grote beurscrisis hebben gepresteerd.

Begin jaren 2000, na het uiteenspatten van de internetzeepbel (‘dot-com bubble’), deden smallcaps het in de eerste vijf jaar na het dieptepunt van de markt op 9 oktober 2002 beter dan largecaps.

Bron: MSCI, Bloomberg

Na de financiële crisis die in gang gezet werd door het faillissement van zakenbank Lehman Brothers zagen we op de Europese markten net hetzelfde. In de vijf jaar na het dieptepunt van 6 maart 2009 zijn smallcaps eveneens sterker opgeveerd dan largecaps.

Bron: MSCI, Bloomberg

Op langere termijn, over een periode die beide crisissen omvat (9 oktober 2002-31 december 2019), is dat verschil nog duidelijker. Ondanks de sterke onderprestatie op de moeilijkste momenten van de wereldwijde financiële crisis in 2008 hebben smallcaps over de hele periode een aanzienlijke voorsprong.

Bron: MSCI, Bloomberg

Zal de geschiedenis zich herhalen?

Hoewel niemand dat met zekerheid kan zeggen, zijn we ervan overtuigd dat eens te meer heel wat smallcaps sterker uit deze crisis zullen komen.

Zulke bedrijven hebben in het algemeen namelijk enkele specifieke kenmerken die in hun voordeel spelen wanneer de economie en de aandelenmarkten zich herstellen:

1. Kleine ondernemingen hebben doorgaans een gezonde balans. Het is voor hen moeilijker om zich met schulden te financieren, waardoor ze een conventioneler financieringsbeleid voeren, een lagere schuld hebben en hun activiteiten na een economische recessie weer snel kunnen opkrikken. Zo bedroeg de ratio totale schuld/eigen vermogen in 2019 1,24x voor de MSCI Europe Small Cap en 1,63x voor de MSCI Europe.
2. Kleine ondernemingen hebben doorgaans een vlakkere hiërarchie. Daardoor zijn ze wendbaarder en kunnen ze zich gemakkelijker aanpassen aan de ontwikkelingen op de markt.
3. Kleine ondernemingen bevinden zich vaak in een ontwikkelingsfase die gekenmerkt wordt door sterke groei, en dat vinden beleggers interessant.
4. Smallcaps beschikken dikwijls over zeer specifieke knowhow en concentreren zich op een beperkt aantal producten of diensten, wat bevorderlijk is voor een snel herstel.
5. De liquiditeit, die op berenmarkten nadelig werkt, heeft op stierenmarkten dan weer een stimulerend effect.

Kortom, er zijn heel wat redenen om te denken dat smallcaps weer in de gunst zullen komen wanneer de rust op de financiële markten terugkeert. Om duurzame rendementen te behalen, is het echter van het grootste belang individuele aandelen met grote zorg te selecteren en moeten beleggers zich beperken tot bedrijven die sterk genoeg zijn om recessies te overleven.

Daarom geeft BLI in zijn beleggingsmethode de voorkeur aan kwaliteitsbedrijven met stevige concurrentievoordelen, een gezonde balans, een unieke knowhow en een groot kasstroompotentieel.