Claude Medernach, juridisch adviseur voor family office services bij Banque de Luxembourg, vertelt meer over successieplanning in het speciale multimediadossier van Paperjam.

Om uw dierbaren te beschermen tegen onverwachte gebeurtenissen in het leven, is het belangrijk om tijdig aan uw nalatenschap te denken. Daarbij dienen bepaalde erfenisregels in acht te worden genomen om conflicten tussen erfgenamen te vermijden en een harmonische en duurzame overdracht van uw vermogen te garanderen.

Erfrecht

De regels voor de verdeling van het vermogen over de verschillende erfgenamen van een overledene zijn opgenomen in het Burgerlijk Wetboek. Die regels zijn identiek voor zowel familievermogens als bedrijfsvermogens.

Doorgaans zijn het de erfgenamen in rechte lijn (in principe de nakomelingen in dalende lijn, dus de kinderen) en de overlevende partner die erven. Voor kinderloze koppels is de overlevende partner in principe de enige erfgenaam. Wanneer een nalatenschap openvalt en er geen partner of kinderen zijn, erven normaal gezien de ouders (ascendenten of erfgenamen in opklimmende lijn) en de broers en zussen en neven en nichten (erfgenamen in zijlijn) van de overledene.

“Alleen de erfenis die in rechte lijn en door de overlevende partner (met of zonder gezamenlijke kinderen) wordt ontvangen, is vrijgesteld van successierechten.”

Van die regels kan evenwel afgeweken worden met een testament, al moeten daarbij de regels van het wettelijk erfdeel worden nageleefd. Descendenten (reservataire erfgenamen volgens het Luxemburgse recht) hebben van rechtswege recht op een minimaal deel van de nalatenschap van hun ouders, afhankelijk van het aantal kinderen. Dat wettelijk erfdeel wordt in gelijke delen verdeeld over alle kinderen van de overledene.

In fiscaal opzicht is alleen de erfenis die conform de bepalingen van het Burgerlijk Wetboek in rechte lijn en door de overlevende partner met gezamenlijke kinderen wordt ontvangen, vrijgesteld van successierechten. In alle andere gevallen zijn in principe successierechten verschuldigd.

Bedrijfsvermogen versus familievermogen

In het kader van nalatenschappen gelden dezelfde regels voor bedrijfsvermogens en familievermogens. Onder de begunstigde erfgenamen kan echter spanning of zelfs onenigheid ontstaan afhankelijk van de aard van de nalatenschap.

"Door te anticiperen en op tijd aan successieplanning te doen, kunnen spanningen tussen erfgenamen vermeden worden."

Zo is het vaak eenvoudiger om een vermogen van roerende en onroerende goederen in verschillende min of meer gelijke delen te splitsen en deze over de erfgenamen te verdelen. Die erfgenamen kunnen vervolgens individueel en onafhankelijk over hun erfenis beschikken en deze beheren zonder met de andere erfgenamen te hoeven overleggen.

Een familiebedrijf vormt echter één geheel en is dan ook moeilijker te verdelen over verschillende erfgenamen, vooral wanneer de ondernemer, zoals vaak het geval is, zijn volledige professionele en privévermogen in het familiebedrijf heeft ondergebracht. Dan bevindt het volledige vermogen zich in de onderneming en is er geen compensatie mogelijk voor legitimarissen die geen interesse hebben in het familiebedrijf.

In dat geval kunnen erfgenamen ongewild toch met het familiebedrijf te maken krijgen, hoewel hun persoonlijkheid en ambities niet noodzakelijk overeenkomen met die van de andere erfgenamen, waardoor het een uitdaging kan zijn om het familiebedrijf in goede banen te leiden.

Meer weten over onze begeleiding van vermogensoverdrachten

Enkele denksporen voor successieplanning

Ondernemers met een familiebedrijf raden wij sterk aan om, uiteraard indien de omstandigheden dat toelaten, naast hun bedrijfsvermogen ook een privévermogen op te bouwen. Wanneer de nalatenschap dan openvalt, zal het veel eenvoudiger zijn om de intenties van de overledene met de wensen en behoeften van de erfgenamen te verzoenen.

"In bepaalde gevallen is een individuele analyse aangewezen."

Er kunnen ook vragen rijzen over de waardebepaling van het familiebedrijf of andere familiebezittingen. Om betwistingen te vermijden wanneer de erfenis openvalt, kan de ondernemer bij leven kiezen voor een boedelverdeling. Hij heeft daarbij de keuze uit een ouderlijke boedelverdeling en een testamentaire boedelverdeling. De waarde van de verschillende goederen wordt op die manier vastgelegd om latere discussies te vermijden.

Uiteraard is in bepaalde gevallen een individuele analyse aangewezen, naargelang de aard van de erfenis en de behoeften en verwachtingen van de betrokkenen.

Meer weten over onze vermogensbegeleiding

Lees hier het volledige artikel over successieplanning op Paperjam (in het Frans).